Wyjaśnialność sztucznej inteligencji w fazie projektowania.
W dzisiejszym świecie rosnąca rola sztucznej inteligencji (SI) stawia przed nami ważne pytania dotyczące bezpieczeństwa, wyjaśnialności i etyki. Rozwój technologii wymaga nie tylko innowacyjnych rozwiązań, ale także odpowiedzialnego podejścia do tworzenia i wdrażania systemów opartych na SI. Bezpieczeństwo oraz przejrzystość stanowią kluczowe standardy, którymi musimy się kierować, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń.
Dążenie do zrozumienia sposobu działania sztucznej inteligencji jest istotne dla oceny i odpowiedzialnego wykorzystania jej wyników. Wyjaśnialność oznacza, że użytkownicy i projektanci systemów SI powinni być w stanie zrozumieć, dlaczego system podjął określoną decyzję. To pozwala uniknąć efektu „czarnej skrzynki” i utrzymać kontrolę nad wynikami działania SI. Wyjaśnialność jest nie tylko wyzwaniem technicznym, ale również moralnym i prawnym, ponieważ użytkownicy mają prawo do informacji na temat procesów wpływających na ich życie.
Unia Europejska odgrywa kluczową rolę w ustalaniu standardów dla sztucznej inteligencji. Akt w sprawie Sztucznej Inteligencji (AIA) oraz Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych (RODO) stanowią fundamenty dla ochrony danych osobowych, prywatności i wyjaśnialności w kontekście SI. AIA nakłada obowiązki na projektantów i użytkowników systemów SI, wymagając analizy ryzyka, dokumentacji, rejestru zdarzeń i przejrzystości.
Oprócz obowiązkowych przepisów prawa, warto również zwrócić uwagę na dziedziną etyki technologii. Kodeksy etyczne, zasady i wytyczne mogą pomóc wypełnić luki prawne i świadczyć o odpowiedzialności firm w tworzeniu bezpiecznych i godnych zaufania rozwiązań opartych na SI.
W ramach projektu „Projektowanie systemów SI zgodnych z RODO” organizowanego przez GRAI i UODO powstał specjalny e-book. Gorąco zachęcam do zapoznania się z moim wkładem w rozdziale poświęconym tematyce wyjaśnialności sztucznej inteligencji. Możesz znaleźć ten rozdział pod poniższym linkiem: